. Basisprincipes bij hatha yoga

De basisprincipes bij hatha yogaoefeningen bestaan uit:

– Ervaring

– Aandacht

– Adem

– Gevoel

– Bewustwording

Ervaring

Iets ervaren betekent dat je je bewust bent van wat er gebeurt, niet alleen in de buitenwereld maar ook hoe je daar zelf op reageert. Door ervaringen leer je. Het lichaam is een prachtig instrument dat je in staat stelt om ervaringen op te doen en ze ook te verwerken. Dit maakt je bewust van wat er van binnen gebeurt. Een ervaring is een persoonlijke beleving, waardoor je kunt reageren op wat het lichaam je te vertellen heeft.

Bedenk maar eens hoe moeilijk het is om je schouders te ontspannen. Je weet wel hoe het moet en als je eraan denkt doe je het wel, maar je bent het ook weer snel vergeten.

Het stimuleren van ervaringen speelt een belangrijke rol bij yoga. Wanneer je voelt dat een bepaalde houding je weinig ruimte biedt en ongemakkelijk is, zal je op zoek gaan naar een plezieriger houding. De al zeer oude en beproefde oefeningen in de yoga bieden een arsenaal aan mogelijkheden om je lichamelijk en geestelijk gezond te voelen.

Oefening

Zak eens helemaal in elkaar en ervaar hoe de adem is. Stel je voor dat je als een marionet aan touwtjes wordt opgetrokken. Wat ervaar je in deze nieuwe houding en waar is de adem?

Aandacht

Aandacht is als een zoeklicht dat het mogelijk maakt om gericht te oefenen. Zo ben je in staat om je te concentreren op de lichaamsgebieden waarmee je bezig bent. Je zult al gauw merken hoe razend moeilijk het is om er met je gedachten bij te blijven. Het scheppen van rust is een voorwaarde om geconcentreerd te oefenen. Dat kun je bijvoorbeeld doen door te beginnen met een paar diepe in- en uitademingen waarbij je met een zucht alle drukte van je af laat glijden. Hierna richt je de aandacht naar binnen. Dit betekent aandacht voor de ervaring, de oefening, het gevoel, de adem. Het is een stuk gemakkelijker de aandacht gericht te houden wanneer je nieuwsgierig bent naar wat zich allemaal in het lichaam afspeelt.

Aandacht maakt niet alleen dat je meer te weten komt over je lichaam, maar beïnvloedt ook de energiehuishouding. Het is een kunst om tijdens het oefenen aandacht te hebben voor hoe de beweging verloopt zonder daar onmiddellijk een waardeoordeel aan te verbinden. Het is een leerproces om de aandacht neutraal te houden zonder iets goed of af te keuren.

De voordelen van aandachtig oefenen zijn:

– Je leert het gevoel beter ontwikkelen.

– Je doet de oefeningen zorgvuldiger en met rust.

– De adem kan zich gemakkelijk voegen naar de beweging en de beweging wordt ondersteund door de adem.

– De gedachten komen tot rust.

– Je blijft beter binnen de grenzen van je mogelijkheden.

Over het algemeen laten mensen zich minder snel afleiden als ze oefenen met gesloten ogen. In het begin kan het nog wat onwennig zijn, maar dat verandert snel. Het leert je om de blik naar binnen te keren.

Oefening

ZIT

Ga rechtop zitten, gesteund door de rugleuning. Leg de handen ontspannen in je schoot. Kijk naar je rechterhand, richt er alle aandacht op. Sluit dan de ogen en herinner je hoe de hand er uitziet. Voel de duim rondom, de kootjes, de nagel en doe dat bij elke vinger met evenveel zorg. Richt de aandacht op de handpalm met de lijntjes, de handrug en de pols. Nadat je zo een minuut aandacht aan deze hand hebt geschonken, kan de vergelijking van de beide handen je verrassen. Wat aandacht al niet kan doen!

Adem

Naast aandacht neemt de adem een essentiële plaats in bij yoga. Het gaat daarbij niet alleen om de uitwisseling van zuurstof en koolzuur of de longcapaciteit. Het belang van ademen is de opname en verspreiding van energie. De yogaterm voor deze energie is ‘prana’. Dankzij de adem komt energie in het lichaam vrij.

Door adem en beweging in harmonie te brengen:

– Krijgen de spieren die in actie zijn meer zuurstof en voeren ze afvalstoffen gemakkelijker af.

– Ondersteunt de adem de bewegingen zowel wanneer kracht nodig is als wanneer ontspanning aan de orde is.

– Wordt met aandacht en intensiteit geoefend.

– Worden de ademspieren soepeler en krijgt de adem meer ruimte.

De adem beïnvloedt niet alleen de lichamelijke processen, maar werkt ook intensief op geestelijk niveau. Bij elke yogaoefening speelt de adem een rol.

Gevoel

Het gevoel vertelt je veel over hoe het lichaam reageert op de oefening. Zo voel je bijvoorbeeld hoe de spieren werken, het bloed circuleert en de energie stroomt. Het informeert je ook over hoe dit gevoel in het denken wordt vertaald. Hierover hoef je geen waardeoordeel te hebben, omdat dit het gevoel meteen weer belemmert. Het gevoel en de aandacht zorgen er samen voor dat je in staat bent volledig aanwezig te zijn bij jezelf. Je leert naar het gevoel luisteren en erop te vertrouwen. Om beter te leren voelen is het zinvol om in stilte en met gesloten ogen te oefenen. Na een tijdje merk je dat er dingen voelbaar worden die je eerder niet van jezelf herkende.

Oefening

Wrijf de handen rustig warm. Bedek de ogen met de handen, zodat ze kunnen ontspannen in het donker. Keer de aandacht naar binnen, bijvoorbeeld naar je voeten. Voel eerst hoe warm de voeten zijn, hoe levendig ze aanvoelen. Kun je elke teen apart voelen ook al beweeg je ze niet?

Bewustwording

Een ervaring is het proces waarbij aandacht en gevoel een essentiële rol spelen. De som van aandacht, ervaring en gevoel is bewustwording. Bewustwording kun je beschouwen als een conclusie waardoor je in staat bent op de opgedane kennis te reageren. Hoe meer ruimte je voor de ervaring maakt des te correcter zal de conclusie zijn. Je voelt bijvoorbeeld dat je buik gespannen is. Dankzij deze kennis kun je ontdekken of dit komt door spanningen of te veel eten. Het trekken van een conclusie schept de mogelijkheid tot verandering.